رای وحدت رویه 538 – 1369/8/1

خلاصه رای: نقض حکم قبل از رسیدگی به استدعای اعاده محاکمه (درخواست اعاده دادرسی) فاقد مجوز قانونی است.

روزنامه رسمی 13331-1369/9/15

شماره 1284/ هـ 1369/8/28

پرونده وحدت رویه ردیف 69/34 هیئت عمومی

ریاست محترم هیئت عمومی دیوان عالی كشور

احتراماً به استحضار می ­رساند: شعب كیفری دیوان عالی كشور در مورد درخواست اعاده دادرسی از حكم قطعی كیفری آراء معارضی صادر نموده ­اند كه طرح موضوع را در هیئت عمومی دیوان عالی كشور برای ایجاد وحدت رویه قضایی ایجاب می ­نماید. پرونده ­های مربوطه به این شرح است:

1- شعبه 2 دیوان عالی كشور در پرونده كلاسه 2-13/2693 در مورد درخواست اعاده دادرسی محكوم­ علیه حكم قطعی دادگاه كیفری 2 تالش چنین انشاء نموده است. با عنایت به مدلول درخواست كه ضمن آن به صورت جلسه شماره 2171 مورخ 63/10/27 مأمورین جنگلبانی اشاره شده و تحقیقی كه كاشف از حقیقت باشد تاكنون در این خصوص به عمل نیامده است لذا به استناد شق 3 از ماده 466 قانون آئین دادرسی كیفری قرار قبولی درخواست اعاده دادرسی را صادر و پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه دیگر از دادگاه های كیفری 2 محل ارجاع می­ گردد.

2- شعبه 4 دیوان عالی كشور در پرونده كلاسه 14/4/2872 راجع به درخواست اعاده دادرسی محكوم­ علیه از حكم قطعی دادگاه كیفری 2 كرج به این شرح انشاء رأی نموده است: « تقاضای اعاده دادرسی محكوم علیه آقای محمود قره گوزلو از دادنامه صادره با توجه به مدارك تقدیمی وكیل وی و محتویات پرونده موجه است و به استناد بند 5 ماده 23 قانون اصلاح پاره ­ای از قوانین دادگستری درخواست اعاده دادرسی قبول و پرونده طبق ماده 468 قانون آئین دادرسی كیفری به شعبه دیگر دادگاه كیفری 2 كرج ارجاع می­ شود.

3- شعبه 12 دیوان عالی كشور در پرونده كلاسه 2/12/2766 درمورد درخواست اعاده دادرسی بانو زهرا گل آفتاب از حكم شعبه 11 دادگاه كیفری یزد چنین رأی داده است: « با توجه به محتویات پرونده استدعای اعاده دادرسی متقاضی با توجه به اوضاع و احوال قضیه و مدلول دادنامه صادره موجه به نظر می رسد فلذا مستنداً به ماده 468 قانون آئین دادرسی كیفری و بند 5 ماده 23 قانون اصلاح پاره ­ای از قوانین دادگستری مصوب 1356 با قبول اعاده دادرسی رسیدگی مجدد به دادگاه همعرض ارجاع می ­شود» .

4- شعبه 31 دیوان عالی كشور در پرونده كلاسه 23-31/3059 راجع به درخواست اعاده دادرسی ناو استوار دوم حسین ایمانی از حكم قطعی دادگاه نظامی 2 خوزستان چنین انشاء رأی نموده است:

«با توجه به محتویات پرونده و گواهی پزشكی صادره درباره محكوم­ علیه به اینكه مدت 3 ماه دارای استراحت پزشكی می­ باشد و گواهی مرقوم مورد تایید بیمارستان آموزش تخصص­ های دریایی قرار گرفته به استناد 468 قانون آئین دادرسی كیفری با درخواست محكوم علیه مبنی بر اعاده دادرسی موافقت حاصل است پرونده جهت رسیدگی به شعبه دیگری از دادگاه نظامی 2 خوزستان ارجاع می ­گردد» .

5- شعبه 16 دیوان عالی كشور در پرونده كلاسه 5/16/2499 در مورد درخواست اعاده دادرسی آقای اسفندیار محمدی از حكم قطعی دادگاه كیفری 1 شاهرود قائم مقام دادگاه كیفری 2 پس از رسیدگی به این شرح رأی صادر نموده است:

نظر به مندرجات پرونده و كیفیات منعكس در آن چون مجازات بزه انتسابی در ماده 84 قانون تعزیرات حبس تعیین شده است و صدور حكم شلاق در مانحن فیه وجهه قانونی و شرعی ندارد لذا به لحاظ بند 5 ماه 23 قانون اصلاح پاره ای از قوانین دادگستری، درخواست اعاده دادرسی آقای اسفندیار محمدی نسبت به محكومیت خود به شرح رأی شماره 3862/9/11-67 دادگاه كیفری 1 شاهرود موجه است و با نقض آن رسیدگی مجدد به موضوع به شعبه دیگر دادگاه كیفری 2 شاهرود و در صورت نبودن شعبه دیگر به نزدیك ترین دادگاه كیفری 2 به محل وقوع بزه ارجاع می­ گردد ».

6- شعبه 20 دیوان عالی كشور در پرونده كلاسه 9/20-2912 راجع به درخواست اعاده دادرسی آقای منوچهر بحرینی از حكم قطعی دادگاه كیفری 1 زنجان رسیدگی ورأی خود را به این شرح صادر نموده است 9/20-1369/1/14.

درخواست اعاده دادرسی وكیل محكوم علیه منطبق با بند 3 ماده 466 قانون آئین دادرسی كیفری و بند 4 ماده 23 قانون اصلاح پاره ­ای از قوانین دادگستری مصوب خرداد ماه 1356 می ­باشد علیهذا با پذیرش استدعای اعاده دادرسی رأی شماره 68/274/5 مورخ 68/7/3 دادگاه كیفری 1 زنجان نقض و رسیدگی به شعبه دیگر دادگاه كیفری 1 زنجان یا قائم مقام آن ارجاع می­ شود.

نظریه- بنابرآنچه ذكر شد شعب 2 و 4 و 12 و 31 دیوان عالی كشور در مواردی كه درخواست اعاده دادرسی موجه بوده آن را قبول و رسیدگی مجدد را به شعبه دیگر دادگاه یا دادگاه همعرض ارجاع داده ­اند بدون اینكه حكم مورد درخواست اعاده دادرسی را نقض نمایند (ماده 469 قانون آئین دادرسی كیفری مفید این معنی است) در صورتی كه شعب 16 و 20 دیوان عالی كشور با احراز موجه بودن درخواست اعاده دادرسی حكم مورد درخواست اعاده دارسی را نقض نموده و رسیدگی مجدد را به شعبه دیگر دادگاه یا دادگاه همعرض ارجاع نموده ­اند (ماده 498 قانون آئین دادرسی كیفری ظهور در نقض حكم ندارد) علیهذا رسیدگی و اظهارنظر هیئت عمومی دیوان عالی كشور بر طبق ماده واحده قانون وحدت رویه قضایی مصوب 1328 تقاضا می­ شود.

معاون اول قضایی دیوان عالی كشور- فتح الله یاوری

به تاریخ روز سه ­شنبه 1369/8/1 جلسه هیئت عمومی دیوان عالی كشور به ریاست حضرت آیت ­الله مرتضی مقتدایی رئیس دیوان عالی كشور و با حضور جناب آقای مهدی ادیب رضوی نماینده دادستان محترم كل كشور و جنابان آقایان رؤسا و مستشاران شعب حقوقی و كیفری دیوان عالی كشور تشكیل گردید.

پس از طرح موضوع و قرائت گزارش و بررسی اوراق پرونده و استماع عقیده جناب آقای مهدی ادیب رضوی نماینده دادستان كل كشور مبنی بر:

مواد 468 و 469 قانون آئین دادرسی كیفری كه نحوة رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی را معین نموده دلالتی بر نقض رأی مورد تقاضا ندارد و قبول درخواست اعادة دادرسی به منزله نقض رأی مزبور است، لذا آراء صادره از شعب 2 و 4 و 12 و 31 دیوان عالی كشور تایید می­ شود. مشاوره نموده و اكثریت بدین شرح رأی داده­ اند.

رأی شماره 538-1369/8/1

رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی كشور

مستفاد از مادتین 468 و 469 قانون آئین دادرسی كیفری این است كه دیوان عالی كشور پس از اطمینان از جهت اوضاع و احوالی كه باعث استدعای محاكمه شده با قبول درخواست اعاده محاكمه رسیدگی مجدد را دادگاه همعرض كه صلاحیت رسیدگی داشته باشد ارجاع می­ دهد و تصریح قانون به عدم اجرای حكم تا زمانی كه اعاده محاكمه به انتها نرسیده و حكم مجدد صادر نشده ملازمه به ابقاء حكم دارد بنابراین نقض حكم قبل از رسیدگی به استدعای اعاده محاكمه فاقد مجوز قانونی است و آراء شعب 2 و 4 و 12 و 31 دیوان عالی كشور كه با این نظر مطابقت دارد صحیح تشخیص می­ شود. این رأی بر طبق ماده واحده قانون وحدت رویه قضایی مصوب 1328 برای شعب دیوان عالی كشور و دادگاه ­ها در موارد مشابه لازم ­الاتباع است.