روند بررسی و صدور مجوز سقط جنین درمانی

صدور مجوز سقط درمانی بر اساس ماده واحده قانون سقط جنين درمانی مصوب سال ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامي و آيين‌نامه اجرايی آن كه به تصويب سازمان پزشكی قانونی رسيده‌، بر عهده سازمان پزشكی قانوني است و اين سازمان مرجع خاص رسيدگی كننده به اين موضوع است.

بر همين اساس همه ساله تعدادی از متقاضيان سقط درماني به مراكز پزشكی قانوني در كشور مراجعه می كنند كه ضمن بررسي شرايط و مدارك پزشكی برای تعداد قابل توجهي از آنان مجوز سقط صادر مي شود.

در سال گذشته هشت هزار و 462 نفر برای دريافت مجوز سقط درمانی به سازمان پزشكی قانونی مراجعه كردند كه از اين تعداد 6 هزار و 272 نفر شرايط لازم براي صدور مجوز سقط درمانی را دارا بودند.

مجوز سقط درمانی بر اساس آنچه در قانون مورد تأكيد قرار گرفته تنها در صورت داشتن شرايط خاص برای مادر باردار صادر مي شود كه مهمترين آن سن بارداری كمتر از 19 هفته است به بيان ديگر اگر سن بارداي از 19 هفته گذشته باشد به دليل ولوج روح در جنين، امكان صدور مجوز سقط به هيج وجه وجود نخواهد داشت.

علاوه بر سن بارداري بايد وجود ناهنجاری در جنين كه بعد از تولد موجب حرج مادر شود و يا بيماری مادر به نحوی كه ادامه بارداري براي او خطر جانی به همراه داشته باشد توسط سه پزشك متخصص به تأييد برسد تا پزشكي قانونی نسبت به صدور مجوز اقدام كند بنابراين، اين تصور كه تمام ناهنجاری های موجود در جنين و يا هر بيماری مادر به صدور مجوز سقط مي انجامد تصوری كاملا نادرست است زيرا تنها ناهنجاری های جنينی كه موجب حرج مادر شود و يا بيماری هايی كه در صورت ادامه بارداري براي مادر خطر جانی به همراه داشته باشد به صدور مجوز منجر خواهد شد.

با توجه به اهميت موضوع سقط درماني و وجود برخي ابهامات و سئوالات در اين زمينه، در ادامه به روند بررسي پرونده های سقط‌ جنين درماني، مدارك مورد نياز، شرايط صدور و چگونگی ارائه اين مجوز در پزشكي قانونی اشاره مي شود:

مراجعه به اداره پزشكي قانونی مركز استان

براي دريافت مجوز سقط درماني فرد متقاضی (مادر باردار) بدون داشتن نامه مراجع قضايي و با ارائه كليه مدارك باليني بايد به مركز پزشكی قانوني استان مراجعه كند چرا كه اين مجوز تنها در اداره پزشكي قانوني مراكز استان‌ها صادر مي شود و بر خلاف ساير معاينات و خدمات پزشكي قانوني در هر مركزی قابل ارائه نيست. بنابراين مادر باردار با توجه به اهميت زمان در بررسي پرونده‌های سقط درماني لازم است از همان ابتدا به اداره پزشكي قانوني مركز استان محل سكونت خود مراجعه كند.

پركردن فرم درخواست سقط جنين درمانی توسط مادر

مادر باردار پس از مراجعه به اداره پزشكی قانونی مركز استان فرم درخواست سقط جنين درمانی را از پذيرش دريافت و نسبت به تكميل آن اقدام مي كند. برای دريافت مجوز سقط درماني حضور پدر ضرورتي ندارد و مادر با ارائه مدارك و آزمايش‌هاي مربوطه مي تواند بدون حضور همسر خود براي اخذ مجوز سقط جنين درماني به پزشكي قانوني مراجعه كند. در صورتي كه مادر باردار قدرت تصميم‌گيري نداشته (مثلا عقب‌مانده ذهنی باشد) و دارای قيم قانوني باشد فرم درخواست سقط جنين توسط قيم وی تكميل مي شود. در غير اين صورت بايد از مرجع قضايی نامه داشته باشد.

دريافت مدارك مربوط به سن بارداري، ناهنجاري‌هاي جنين يا بيماري مادر

پس از تكميل فرم درخواست سقط، مادر باردار بايد تمامي مدارك شامل سونوگرافي‌هاي نشان دهنده سن بارداري و مدارك مربوط به بيماري خود و يا ناهنجاري‌هاي جنين را به پذيرش ارائه دهد بنابراين در هنگام مراجعه همراه داشتن كليه سونوگرافي‌هاي مربوط به دوران بارداری الزامي است. در اين مرحله مادر فرم تكميل شده، ساير مدارك مورد نياز و تمامي آزمايش‌ها و سونوگرافي‌ها وفتوكپي آنها را به پذيرش تحويل مي دهد.

مدارك مورد نياز

مدارك مورد نياز برای تشكيل و بررسی پرونده سقط جنين درماني شامل مدارك معتبر شناسايي (كارت ملي مادر، شناسنامه و فتوكپي آن)، فرم تكميل شده درخواست (در محل پزشكي قانوني در اختيار فرد قرار داده مي شود)، مدارك و آزمايش‌های مشخص كننده سن بارداری، بيماری مادر و يا ناهنجاری های جنينی و فتوكپی آنها است.

تنها خدمت از خدمات پزشكي قانوني كه بدون ارائه نامه از مرجع قضايي مورد رسيدگي قرار مي گيرد صدور مجوز سقط درمانی است زيرا به دليل اهميت از دست رفتن زمان در اين نوع پرونده ها فرد بايد تنها با ارائه مدارك پزشكی و بدون نياز به نامه مرجع قضايی به پزشكي قانوني مراجعه كند.

تشكيل پرونده

پس از دريافت مدارك مورد نياز توسط همكاران بخش پذيرش برای فرد متقاضي پرونده تشكيل مي شود تا براي بررسي و معاينه در اختيار پزشك قرار گيرد.

بررسي مدارك و معاينه مراجعه كننده توسط پزشك معاين

با بررسي پرونده سقط درماني توسط پزشك و به استناد مدارك و مستندات موجود در پرونده يكي ازسه موقعيت زير براي فرد متقاضي ايجاد مي شود:

نخست آنكه ممكن است ضمن بررسي مشخص شود سن بارداري بيش از 19 هفته است كه در اين صورت حتي با محرز شدن ناهنجاري در جنين و يا وجود بيماري در مادر مجوز سقط جنين درماني به هيچ وجه براي فرد صادر نخواهد شد. بنابراين بسيار حائز اهميت است كه مادر باردار در صورت وجود ناهنجاري جنين و يا بيماري مادر تا پيش از 19 هفتگي براي دريافت مجوز به پزشكي قانوني مراجعه كند؛ پزشكان متخصص نيز در مواردی كه وجود نقص جدي در جنين را تشخيص دهند و يا انديكاسيون‌هاي جنيني برايشان محرز شود بايد مادر باردار را تا قبل از 19 هفتگي براي دريافت مجوز به پزشكي قانوني هدايت كنند.

در حالت دوم ممكن است پرونده فرد داراي نواقصي باشد كه پزشك براي صدور مجوز ، مدارك تكميلي مورد نياز را از فرد متقاضي درخواست مي كند. اين مدارك عمدتا شامل سونوگرافي، آزمايش‌هاي ژنتيك، اكوكارديوگرافي قلب جنين و … باشد كه گاه بيمار در چندين مرحله تمامي مدارك درخواست شده را كامل كرده و در اختيار پزشك قرار مي دهد. در تمامي اين مراحل بيمار بايد موضوع سن بارداري را مورد توجه قرار دهد و براي تكميل مدارك به نحوي اقدام كند كه سقف زماني 19 هفته را از دست ندهد.

در حالت سوم، اگر مدارك فرد متقاضي كامل بوده و سن بارداري نيز از 19 هفته بيشتر نباشد پزشك پرونده را به طور دقيق مورد بررسي قرار مي دهد و مادر باردار را براي اخذ مشاوره به سه پزشك متخصص مربوط به آن بيماری يا ناهنجاری خاص هدايت مي كند.

در صورت تأييد حرج مادر در مورد ناهنجاري جنين و يا وجود خطر جاني براي مادر در صورت ادامه بارداری توسط سه پزشك متخصص نسبت به صدور گواهي براي فرد متقاضي اقدام مي شود.

دريافت تعرفه و ارائه مجوز

تعرفه مجوز سقط درماني در پايان مراحل معاينه و پس از احراز شرايط سقط در مادر باردار دريافت خواهد شد به اين معنا كه در حال حاضر اگر ضمن بررسي ها مشخص شود فرد شرايط لازم براي دريافت مجوز سقط درماني را ندارد تعرفه‌اي را نيز پرداخت نخواهد كرد.

در پايان مراحل معاينه و تأييد شرايط دريافت مجوز سقط تعرفه تعيين شده توسط فرد پرداخت و مجوز سقط جنين درماني در اختيار او قرار مي گيرد. مادر باردار با داشتن اين مجوز مي تواند به يكي از مراكز درمانی كشور مراجعه و نسبت به سقط جنين خود اقدام كند.

زمان بررسی پرونده سقط

بررسي پرونده‌هاي سقط جنين درماني در كوتاه‌ترين زمان ممكن انجام مي شود و فرد در صورت تكميل مدارك مي تواند حتي در همان روز مراجعه هم مجوز سقط را دريافت كند. فرد متقاضي در پزشكي قانوني چندان معطل نمی شود ولی ممكن است در مواردي تكميل مدارك پرونده چند روزی طول بكشد كه البته فرد متقاضی بايد با آگاهي از اهميت زمان در پرونده هاي سقط درمانی با دقت و اهتمام بيشتري نسبت به تكميل مدارك مورد نياز اقدام كند. اهميت سرعت رسيدگي در پرونده های سقط درمانی برای پزشكي قانوني تا آنجا است كه در ساعات كشيك صبح روزهای تعطيل نيز درخواست‌های سقط درمانی را بررسي می کنند.

روابط عمومی سازمان پزشکی قانونی

برگرفته از خبرگزاری میزان (تاریخ انتشار 1394/4/23)