فرجام خواهی چیست

  • عمومی
  • دادراه
  • No Comments
  • ۸ بهمن ۱۳۹۶

فرجام خواهی چیست

زمانی که رایی از سوی دادگاه در رسیدگی به پرونده ای صادر می شود، همیشه یکی از طرفین دعوی یا شکایت رای را به زیان خود می بیند و در پی اعتراض به رای صادر شده است و می خواهد هر چه سریع تر اعتراض خود را نزد مراجع قضایی پیگیری کند تا رای صادر شده به زیان او، تغییر کند. این شخص اگر با روش های اعتراض به آرا آشنایی نداشته باشد و از افراد حقوقی نیز مشورتی نگیرد، قطعا نخواهد دانست که اعتراض خود را چگونه و نزد چه مرجعی مطرح کند. شاید با کمی مطالعه و یا مشورت آگاه شود که باید اعتراض فرجام خواهی مطرح کند. اما قطعا این سوال برای او ایجاد خواهد شد که فرجام خواهی چیست و چگونه باید این اعتراض را مطرح کند.

اگر شما نیز در پی آگاهی از اعتراض فرجام خواهی هستید و می خواهید بدانید که این اعتراض را در چه مواقعی میتوان مطرح کرد، این مطلب را تا انتها بخوانید.

فرجام خواهی
فرجام در لغت به معنی پایان، آخر و عاقبت است و اعتراض فرجام خواهی اعتراض به رای دادگاه بدوی یا تجدید نظر است (به رایی که در دادگاه اولیه یا بدوی که موضوع در ابتدا در آنجا مطرح و رسیدگی میشود، بدوی می گویند و به رایی که در دادگاه تجدیدنظر در اعتراض به رای بدوی صادر می شود، رای تجدید نظر می گویند). مرجعی که به اعتراض فرجام خواهی رسیدگی خواهد کرد دیوان عالی کشور است و با بررسی این موضوع که آیا قوانین و مقررات و موازین شرعی در این رای رعایت شده یا خیر، این رای را تایید یا نقض می کند. البته این اعتراض فرجام خواهی در موارد خاصی امکان طرح دارد و در مورد هر رای بدوی یا تجدید نظری نمیتوان این اعتراض را مطرح کرد.

فرجام خواهی در امور مدنی
احکام دادگاه های بدوی که به علت عدم طرح اعتراض تجدید نظر قطعیت پیدا کرده اند، قابل فرجام خواهی نیستند. اما احکام این دادگاه ها در مواردی که خواسته آن ها وجه نقد بالای 20 میلیون ریال باشد و احکام راجع به اصل نكاح، فسخ نكاح، طلاق، حجر، وقف، ثلث، حبس و توليت قابل اعتراض فرجام خواهی می باشند. در مورد قرارهای دادگاه های بدوی نیز قرار رد یا ابطال دادخواست و قرار سقوط دعوا و عدم اهلیت دعوا، در صورتی که اصل حکمِ راجع به آن ها قابل فرجام خواهی باشند، امکان این اعتراض را دارند.

آرای دادگاه های تجدید نظر نیز قابل فرجام خواهی نیستند، مگر در مورد احکامی که راجع به اصل نكاح، فسخ نكاح، طلاق، حجر و وقف باشند و قرار های رد یا ابطال دادخواست (ابتدا در همان دادگاه تجدید نظر صادر شود) و قرار عدم اهلیت طرفین و قرار سقوط دعوا در صورتی که اصل حکم راجع به آن ها قابل فرجام خواهی باشند، امکان این اعتراض را دارند.

تفاوت فرجام خواهی و تجدید نظر
علاوه بر تفاوتی که در آرا قابل اعتراض فرجام و قابل اعتراض تجدید نظر وجود دارد، در فرجام خواهی در مورد اینکه حق با کدامیک از طرفین است تصمیمی گرفته نمیشود و رایی به نفع یا زیان طرفین صادر نمیشود و فقط رای صادر شده در دادگاه ها را تایید یا نقض می کند. در حالی که در اعتراض تجدید نظرخواهی مانند مرحله بدوی در مورد موضوع مطرح شده و اینکه حق با کدامیک از طرفین است، تصمیم می گیرد و رای صادر می کند.

ذکر این نکته نیز لازم است که رای شامل حکم و قرار می باشد. زمانی که در متن رای در مورد خود اختلاف حقوقی یا اتهامی که مطرح شده نظر داده می شود و در واقع با بررسی موضوع نهایتاً بیان می شود که حق با کدامیک از طرفین است، در اینجا رای یک حکم است و در این رای در مورد محکومیت و عدم محکومیت تصمیم گرفته می شود. اما در مواردی که این رای در مورد محکومیت یا عدم محکومیت طرفین نیست و به طور کلی موضوع مطرح شده را به این شکل بررسی نمی کند که مشخص شود حق با کدامیک از طرفین است، در اینجا رای قرار است و حکم محکومیت یا عدم محکومیت نیست و قرار براساس دلایل مختلفی در مورد مسایل پیرامون دعوی مطرح شده صادر می شود.

فرجام خواهی در امور کیفری
امکان اعتراض فرجام خواهی به آرا کیفری در دادگاه های کیفری نیز درباره جرایم خاصی وجود دارد. این جرایم، جرایمی هستند که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد یا تعزیر درجه چهار و بالاتر است و جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آنها ثلث دیه کامل مجنیٌ‌علیه (جنایت بر او واقع شده) یا بیش از آن است و آرای صادره درباره جرایم سیاسی و مطبوعاتی نیز قابل فرجام‌‌خواهی در دیوان عالی کشور است.
اما باید به این نکته توجه کرد که فرجام در امور کیفری با فرجام در امور حقوقی متفاوت است. به این صورت که در امور کیفری فرجام خواهی به نوعی تجدید نظرخواهی است و به تجدیدنظر خواهی کردن از آرا دادگاه هایی که به جرایم ذکر شده در بالا رسیدگی می کنند، فرجام خواهی گفته می شود. همچنین ذکر این نکته لازم است که دیوان پس از بررسی جهات و دلایل فرجام رای را نقض یا تایید می کند و رای را برای اجرا یا تکمیل تحقیقات و … به مراجع صادر کننده رای و مراجع صالح ارسال می کند.
اعتراض فرجام خواهی از رای بدوی قابل فرجام را باید به دفتر دادگاه بدوی و اعتراض فرجام خواهی از رای تجدید نظر قابل فرجام را باید به دفتر دادگاه تجدید نظر تقدیم کرد.

مهلت فرجام خواهی
مهلت اعتراض فرجام خواهی 20 روز از تاریخ ابلاغ رای قابل فرجام است. این مهلت برای اشخاص مقیم خارج کشور دو ماه است.

در اینجا تا حدود زیادی به پاسخ این سوال که اعتراض فرجام خواهی چیست رسیدید، اما دقت داشته باشید که احکام قابل فرجامی که بیان کردیم به دلایلی در موارد خاصی امکان فرجام ندارند که برای آگاهی دقیق از امکان یا عدم امکان اعتراض فرجام خواهی در پرونده شما و همچنین آگاهی از جهات و دلایل و مدارکی که باید در اعتراض خود مطرح کنید، مشورت با وکیل ضروری می باشد.

اگر درباره این که « فرجام خواهی چیست » یا هر مسأله حقوقی دیگری نیاز به مشاوره حقوقی رایگان دارید به صفحه اول دادراه مراجعه نمایید.