نکات حقوقی درباره مهریه

نکات حقوقی درباره مهریه

مهریه مالی است که در هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می‌شود به همسر (زوجه) خود بپردازد. این مال می‌تواند به صورت نقدی (وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیر منقول (ملک، خانه یا آپارتمان) باشد. این مال به عنوان دین و بدهی بر عهده زوج قرار دارد.

*مهریه همزمان با انعقاد ازدواج در سند رسمی  سند ازدواج (نكاح واژه عربی پيمان زناشويی است) ثبت می‌شود. از مهمترین ویژگی‌های این سند رسمی این است که لازم الاجرا است. يعنی با درخواست زن از دفترخانه تنظيم سند ازدواج برای اجرای تعهدات آن از جمله مهريه، می‌توان به عنوان مثال مال موضوع مهريه را از همسر (مرد) درخواست كرد و مراجعه به دادگاه برای اين كار الزامی نيست؛

*مهریه از طریق ارائه دادخواست به دادگاه عمومی حقوقی خانواده هم قابل مطالبه است. زن می تواند در صورت تمایل با نوشتن خواسته خود توسط خود یا مشاور یا وكیل دادگستری در فرم مخصوص (همان دادخواست) از دادگاه محل سكونت خود یا همسرش درخواست كند كه حكم الزام همسر را به پرداخت مهریه صادر كند.

همچنین مهریه را می‌توان پس از صدور اجرائیه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی دریافت کرد. با صدور برگ اجرائیه از دفترخانه تنظیم سند رسمی، متقاضی مهریه می تواند به اداره اجرای اسناد رسمی ثبت مراجعه و با معرفی نشانی مرد(همسر) درخواست وصول مهریه را ارائه كند. هچنان كه می تواند مالی از مرد مانند حساب بانكی،‌پلاك ثبتی، سهم یا حتی طلب قطعی وی را از دیگران برای توقیف و وصول مهریه معرفی كند.

*در سند رسمی ازدواج معنی عندالمطالبه، امکان درخواست دریافت مهریه در هر زمان است. پس در صورت نوشتن این عبارت در سند رسمی ازدواج كه به امضای همسر (مرد) رسیده باشد، زن هر وقت بخواهد می تواند مهریه را از مرد بخواهد.

*در سند رسمی ازدواج عندالاستطاعه یعنی شرط درخواست پرداخت مهریه دارا بودن مرد است. در صورت استفاده از این عبارت در متن سند رسمی ازدواج، درخواست مهریه از مرد مشروط به داشتن مال و توانایی مرد در پرداخت مهریه است.

*مطابق قانون جدید خانواده، برای نپرداختن مهریه بیش از 110سکه، مرد بازداشت نمی شود. از سال 1377 با تصویب قانون محكومیت های مالی و تا پیش از صدور رای وحدت رویه مبنی بر امكان طرح ادعای اعسار (ناتوانی و تنگدستی) برای پرداخت مهریه پیش از توقیف و بازداشت مرد بدهكار مهریه، امكان بازداشت همه محكومان مالی – از جمله محكومان به پرداخت مهریه – به استناد آن قانون فراهم شده بود. اما با صدور رای مذكور و اثبات یا احراز اعسار بسیاری از مردان بازداشت ایشان تا زمان اثبات دارا شدن آن ها منتفی می شد. اما قانونگذار این بار این تهدید قانونی را برای وصول مهریه های تا 110 سكه طلا زنده كرده است.

**می توان هر شرطی را درباره مهریه در سند رسمی ازدواج نوشت. بدین معنی كه درباره میزان و شرایط پرداخت مهریه هر توافقی میان زن و مرد (همسران) جایز است و برای دو طرف تعهدآور محسوب می شود. بنابراین طرفین می توانند با آزادی اراده در این باره گزینه های گوناگونی را پیش بینی كنند

*مهریه دین ممتازه است و پیش از هر بدهی از بدهکار دریافت می شود. اهمیت بدهی مرد به همسر خود و حساسیت رابطه زوجین (زوج و زوجه یا همان زن و مردی كه با هم ازدواج كرده اند) و البته امتیازی كه قانونگذار برای حمایت از زن پیش بینی كرده موجب شده است تا این طلب را بستانكاری ویژه و ممتاز به حساب آورد و پرداخت آن را – حتی اگر بدهی مرد مرده (فوت شده) باشد – بر هر طلب دیگری برتر و پیش تر دانسته است.

*مهریه را می توان به اصطلاح بخشید یا بذل كرد.‌(بذل به معنی بخشش به كار برده می شود) به هر شكل و روشی كه قابل اثبات و مستند باشد زن می تواند تمام یا بخشی از مهریه را به همسرش ببخشد یا از دریافت آن صرف نظر كند؛ در عین حال قانونگذار در ازدواج دائم این حق را برای زن پیش بینی كرده است تا پیش از دریافت مهریه بتواند از انجام وظایف خود به عنوان همسر خودداری كند.

 برگرفته از خبرگزاری میزان (تاریخ انتشار 1394/5/28)